رشته علوم تربیتی (در دست تأسیس)

علوم تربیتی در میان رشته‌‌های علوم انسانی مجموعه‌‌‌ای از دانش‌های به هم پیوسته است که به بررسی مبانی، اصول، اهداف، روش‌ها و حل زمینه‌ها و عوامل تعلیم و تربیت می‌پردازد و از روش عقلی و بحث‌های فلسفی در تعلیم و تربیت و نیز روش‌های علمی و یافته‌های روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و... در مباحث نظری و کاربرد سود می‌برد. علوم تربیتی در وهله اول دارای فایده عملی است یعنی به عمل تربیت در همه مراحل مدد می‌رساند و مانند همه علوم دیگر در هم‌آوایی کنونی پژوهش، نقش غیر مستقیمی را ایفاء می‌کند. به این معنا که برای رشته های هدف کلی گرایشهای مختلف علوم تربیتی ارتقاء آگاهی عمومی مردم در زمینه ی تعلیم و تربیت ست. ما معتقدیم تعلیم و تربیت صحیح و اصولی می تواند هر جامعه ای را به رشد مطلوب برساند . برای تحقق این هدف وجود کارشناسانی با دانش و بینش کافی الزامی است و این افراد همان متخصصان علوم تربیتی هستند. اعتقاد قلبی من این ست که برای موفقیت در هر کاری شور و انگیزه و میل به خواستن حرف اول را می زند. تنها داشتن مدرک تحصیلی یک رشته کافی نیست. به عنوان مثال در گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی هدف اصلی ، تربیت مدیران و برنامه ریزان آموزشی برای نظام آموزش و پرورش است. تردیدی وجود ندارد کسانی که این رشته را انتخاب می کنند باید از قدرت رهبری و مدیریتی ، خلاقیت ، روابط انسانی بالا، مهارت تصمیم گیری و قدرت حل مسئله برخوردار باشند. اینها از ضروریات است. لکن تمامی این موارد زمانی به عرصه ی ظهور وارد می شوند که شور و تمایل لازم در مدیر وجود داشته باشد.  علمی دیگر زمینه به آزمایش گذاشتن نظریه هایی مربوط به زمینه‌های دیگر را فراهم می‌کند. رشته علوم تربیتی شامل چهار گرایش  تکنولوژی آموزشی _ مدیریت و برنامه ریزی آموزشی _ آموزش و پرورش کودکان استثنایی _ آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی است .

آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی :

آموزش و پرورش پیش دبستانی عبارت است از آموزش و پرورشی که از زمان تولد تا ابتدای دوره دبستان در مورد کودک انجام می شود . هدف از آموزش و پرورش دبستانی ، پرورش افرادی با ایمان ، ماهر ، مسئول و خلاق است ؛ بنابراین پرورش قوای فکری، جسمی ، عاطفی و اجتماعی از جمله هدفهای اولیه این رشته است..
آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی در جامعه ما موضوع جدیدی است . در جامعه اسلامی ما ، جایگاه آموزش و پرورش در توضیح و تشریح ارزشهای جدید حاکم بر جامعه و آماده کردن کودکان برای ایفای وظایف خود ، از اهمیت خاص برخوردار است . تدوین برنامه های آموزشی و تربیتی در این مقطع سنی بسیار ضرورت دارد چرا که این دوره در تحکیم پایه و اساس تربیتی و آموزشهای بعدی از اهمیت بسیار برخوردار است.

آموزش و پرورش کودکان استثنایی :

کودکان استثنایی را می توان به شش گروه کلی تقسیم کرد و هر گروه را با شرایط خاصی تعلیم داد و تربیت کرد . این شش گروه عبارتند از :
1- کودکان عقب مانده ذهنی

2- کودکان معلول جسمی

 3- کودکان نابینا و نیمه بینا

4- کودکان ناشنوا و نیمه شنوا

5- کودکان مبتلا به اختلالهای عاطفی و اجتماعی

6- کودکان تیز هوش

هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم کردن امکانات آموزشی ویژه و فرصتهای مناسب به منظور شکوفایی توانایی های ذهنی و جسمی این کودکان با توجه به ویژگیهای عقلانی آنها است .

مدیریت و برنامه ریزی آموزشی:

هدف از گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی ، برآوردن نیازهای آموزشی وزارت آموزش و پرورش بر اساس معارف، ارزشهای تربیت اسلامی و اصول مدیریت صحیح است . دقت و توجه به نیازهای کشور در زمینه کمبود مدیران و برنامه ریزان آموزشی متعهد و مسلمان در مقاطع مختلف تحصیل در وزارت آموزش و پرورش ، ضرورت و اهمیت این رشته تحصیلی را روشن می کند . مدیر آموزشی باید از تواناییهای مختلف از قدرت برنامه ریزی ، آشنایی به روابط انسانی و اصول مدیریت آموزشی ، برخوردار باشد تا بتواند در مورد مسائل و مشکلات آموزشی ، قدرت تشخیص مسائل و تصمیم گیری در مورد مشکلات را داشته باشد.

تکنولوژی آموزشی:

تکنولوژی آموزشی در لغت از واژه های خاص تکنو به معنی برخورد سیستماتیک با پدیده های علمی ، لوژی به معنای شناخت و آموزش به معنای فعالیت های هدفمندی است که مربیان یا معلمان انجام می دهند تا تغییر رفتار یا توانایی تغییر رفتار در فراگیرنده به وجود بیاید. از همین جا مشخص می شود که تکنولوژی آموزشی به معنای شناخت پدیده ها یا روش های دقیق آموزشی برای رسیدن به اهداف آموزشی است.

تکنولوژی آموزشی، رویکردی سیستمی است که فرآیند یاددهی و یادگیری را کنترل می کند . برای مثال متخصص تکنولوژی آموزشی بررسی می کند که در فرآیند یاددهی و یادگیری چه مسائل یا مشکلاتی وجود دارد تا بتواند مسئوولیت حل این مشکلات را بر عهده بگیرد . چنین فردی نسبت به تمام فرآیند یاددهی و یادگیری ، خواه فرآیند در مرحله درون داد سیستم باشد یا برون داد یا خود فرآیند سیستم باشد ، حساسیت نشان می دهد. تعلیم و تربیت یک فرآیند است و عوامل سیستماتیک مثل کلاس ، معلم ، کتاب ، فضای آموزشی و امکانات آموزشی در آن وجود دارد و دارای درون دادی به نام شاگرد و برون دادی به نام فارغ التحصیل می باشد. خیلی ها تصور می کنند که تکنولوژی آموزشی ، تکنولوژی است و این رشته باید در دانشکده فنی استقرار داشته باشد . اما باید گفت که تکنو با تکنیک فرق دارد و تکنولوژی آموزشی همراه و همگام با روانشناسی تربیتی کار آموزش را آسان می سازد . به همین دلیل محل فعالیت دانشجویان و استادان این رشته دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی تربیتی است و چگونگی فعالیت متخصصان این رشته با توجه به مبانی تئوریک و عملی روانشناسی پرورشی شکل می گیرد و در آن طراحی آموزش و اجرا و ارزشیابی آموزش مطرح می باشد . در واقع کارشناسان این رشته ، طراحان آموزشی یا مهندسان آموزشی هستند . مهندسانی که هم و غم آنها تسهیل سازی یادگیری و آموزش است.

موقعیت‌ شغلی‌ در ایران :

فارغ التحصیلان گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی پس از پایان تحصیلات می توانند مسوولیتهای متفاوتی را در جامعه بر عهده گیرند از جمله :

·        معلم مراکز آموزش و پرورش کودکان استثنایی و مدیریت مراکز آموزش و پرورش کودکان استثنایی.

·        کارشناس گزینش و تشخیص کودکان استثنایی و کارشناس آموزش و پرورش کودکان استثنایی در موسسات گوناگون از قبیل وزارت آموزش و پروش و سازمان بهزیستی کشور.

فارغ التحصیلان مدیریت و برنامه ریزی آموزشی مسوولیتهای متفاوتی را در جامعه می توانند بر عهده گیرند از جمله : مدیریت مراکز آموزشی در سطوح مختلف و کارشناس برنامه ریزی در وزارت آموزش و پرورش.

فارغ التحصیلان آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی مسوولیتهای متفاوتی را در جامعه می توانند عهده دار شوند ، از جمله :

·        مربی دوره های پیش دبستانی.

·        کارشناسی تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای مراکز پیش دبستانی.

·        کارشناسی تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای مراکز پیش دبستانی و دبستانی.

·        آموزگار مدارس ابتدائی.

·        مدیریت مدارس ابتدائی.

·        مربی کارورزی دانشجویان تربیت معلم.

·        کارشناس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

·        کارشناس آموزش و برنامه ریزی سازمان بهزیستی.

·        کارشناس وزارت آموزش و پرورش